Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний албаны хамт олон 2023 оны ажлаа ИНЕГ-ын дарга, удирдлагад тайлагналаа. Тус алба нь өнөөдрийн байдлаар 6 хэсэг, 35 ажлын байр, 67 орон тоотойгоор үйл ажиллагаагаа явуулж байна. 2023 онд 14 зорилтын хүрээнд нийт 40 ажил хийж хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн нь жилийн эцсээр 99.5 хувийн биелэлттэй байна гэж тус албаны дарга Б.Төгсөө танилцууллаа. Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний алба нь НМҮ-ний автомат систем (EAIS) – INDRA AVITECH, Түүхий өгөгдлийн программ, нислэг гүйцэтгэл бүртгэлийн программ, үйл тохирлын программ, цахим шалгалтын программ, AIS Mongolia ухаалаг утасны апп, НМҮ-ний автомат системийг үйл ажиллагаандаа ашиглаж байна. 2023 онд сургалт, хөгжлийн чиглэлээр Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сургалт, Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний давтан сургалт, НМҮ-ний чиглэлээр болон Монголын нисэхийн мэдээллийн ажилтнуудын холбооны сургалтуудад ажилтнуудаа хамруулсан байна. Тус албанаас шийдвэрлэх шаардлагатай дараах асуудал байгааг танилцууллаа. Тухайлбал, 1.     Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний албаны зүгээс НМҮ-ний автомат систем (eAIS)-ийн шинэчилсэн тоног төхөөрөмж, программ хангамжийг үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэх тухай ИНҮТ-ийн даргын тушаал гаргуулах; 2.     Jeppesen, NAVblue, GroupEAD Data provider байгууллагуудын нислэгийн зургийн өгөгдөл, мэдээлэл бүрдүүлэлтийн үйл ажиллагаанд ашиглаж буй программ хангамжийн танилцах сургалтад 2-4 ажилтан хамруулах; 3.     Digital NOTAM боловсруулах программ хангамжийн хөгжүүлэлтэд AIXM 5.1 advanced сургалтад 2 ажилтан хамруулах; 4.     Тогтвортой хүний нөөцийн бодлого шаардлагатай гэв. Мөн APANPIRG/34: ХБЗ-ын гадаргуун нөхцөл байдлыг үнэлэх, мэдээлэх (SNOWTAM) журмыг Монгол Улсын AIP-д оруулах; AIS-AIM Implementation Task Force хурал болон AIM семинарт оролцож, хөгжүүлсэн программ хангамжуудаа сурталчлах саналыг гаргалаа. Нисэхийн мэдээллийн үйлчилгээний алба ирэх 2024 онд Монгол Улсын AIP-ын ENR хэсгийн мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх, Нислэгийн журам боловсруулахад ашиглах “Өгөгдлийн бүрдлийн автомат систем” хөгжүүлэх, Ил харааны нислэгт ашиглах 1:2 000 000 масштабтай нислэгийн зураг боловсруулах зэрэг ажлыг хийхээр төлөвлөжээ.

 Монгол Улсын Зам, тээврийн сайдын тушаалаар ИНЕГ-ын даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгчээр томилогдсон Э.Төрбаяр өнөөдөр тамгаа гардаж, ажлаа хүлээн авлаа. Харин түүний өмнө ИНЕГ-ын даргаар ажиллаж байсан Ч.Мөнхтуяагийн ЗТХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргатай байгуулсан “Төрийн албан хаагчийг сэлгэн ажиллуулах” гэрээний хугацаа дуусгавар болсон тул ИНЕГ-ын даргын үүрэгт ажлаас чөлөөлж, урьд эрхэлж байсан албан тушаалд нь үргэлжлүүлэн ажиллуулахаар болсон байна. ИНЕГ-ын дарга Э.Төрбаяр тамгаа гардаж аваад хэлсэн үгэндээ, ИНЕГ-ын чиг үүрэг нь төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль болоод иргэний нисэхийн тухай хууль, бусад хуулиудын хүрээнд нисэхийн аюулгүй байдал, аюулгүй хамгаалалтын хяналт зохицуулалтыг бүрэн хангахад чиглэгдэх тул мэргэжлийн өндөр ур чадвар, зохион байгуулалт, ажлын өндөр бүтээмж шаардагдана гэдгийг онцоллоо. Мөн тэрбээр ИНҮТ-ийн даргаар томилогдон ажиллах хугацаандаа шинэчлэгдсэн хуулийн дагуу бүх бичиг баримт, бүтэц, орон тооны чиг үүрэг, үйл ажиллагааны заавар журмыг боловсруулах ажилд онцгойлон анхаарч ажилласнаа дурдаад хуучин дүрмээр чиг үүрэг болгон дээрээ хэвтээ тогтолцоогоор гэрчилгээждэг байсныг ИНҮТ дээр гэрчилгээжүүлж чадсан амаргүй бөгөөд томоохон ажилд маш сайн дэмжиж ажиллаж байсан ИНЕГ-ын дарга, Даргын зөвлөлийн гишүүдэд талархал илэрхийллээ. Сүүлийн 2 жилийн хугацаанд орлогоо нэмэгдүүлэх, хуримтлагдсан авлагаа барагдуулах, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чиглэлд ихээхэн анхаарч ажилласан гэдгийг ИНЕГ-ын дарга асан Ч.Мөнхтуяа ажлаа хүлээлгэн өгөхдөө онцоллоо. 2024 оны 6 дугаар сараас агаарын навигацийн хураамж тооцох аргачлалыг шинэчилсэн, мөн нислэгийн тоо нэмэгдсэн зэрэг хүчин зүйлээс хамаарч орлого нэмэгдэн улсын төсөвт төвлөрүүлэх мөнгөө бүрэн төвлөрүүлж, олон улсын дүрмийн дагуу байвал зохих мөнгөн үлдэгдлээ бүрдүүлэн амжилттай ажилласан байна.ИНЕГ-ын 2024 онд Гүйцэтгэлийн төлөвлөгөөнд 19 зорилтын хүрээнд 130 арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр тусгаснаас урьдчилсан байдлаар 91.3 хувийн хэрэгжилттэй байгаа. 2025 онд Гүйцэтгэлийн төлөвлөгөөнд 18 зорилтын хүрээнд 147 арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр тусган Зам, тээврийн сайдаар 2025 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдөр батлуулсан байна. ИНЕГ-ын 2025 оны төсвийг батлуулах, ажилтнуудын цалин хөлсний эрх зүйн тогтолцоог бүрдүүлэх, батлагдсан төсвийн дагуу цалин хөлсийг 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 6 хувиар нэмэгдүүлэх, Иргэний нисэхийн 57 дүрмийн төслийг Зам, тээврийн сайдаар батлуулж, мөрдөж ажиллах, АНУ-руу хийх шууд нислэгийн бэлтгэл ажлыг эрчимжүүлэх ажлын хэсгийг Зам, тээврийн сайдаар шинэчлэн батлуулж, хэрэгжилтийг ханган ажиллах, үйл ажиллагаандаа олон улсын чанарын менежментийн тогтолцоог нэвтрүүлж, гэрчилгээжих гэх мэт томоохон ажлуудыг төлөвлөн ажиллаж байна.Иргэний нисэхийн тухай хууль 2025 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр мөрдөж эхлэхтэй холбогдуулан Зам тээврийн сайдын баталсан тушаалаар ИНЕГ-ын зохион байгуулалтын бүтэц, үйл ажиллагааны стратеги, бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг шинэчлэн баталснаар 8 газар, 6 хэлтэстэйгээр үйл ажиллагаа явуулж байна. Засгийн газрын 2016 оны 4 дүгээр тогтоолоор батлагдсан ИНЕГ-ын 106 орон тоонд 95 ажилтан, үүнээс иргэний нисэхийн хяналтын байцаагч 45 ажилтан байна. 

“AVIATION PHOTO NEWS”-ийн энэ удаагийн дугаарт “Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлын хамт олон оролцлоо. “AVIATION PHOTO NEWS”-ийн энэ удаагийн дугаарт “Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлын хамт олон оролцлоо.“БУЯНТ-УХАА” ОЛОН УЛСЫН НИСЭХ БУУДАЛ Юуны өмнө “Буянт-Ухаа”-гийн буурал дэнжээрээ нэрлэгдсэн нисэх буудлынхаа үүх түүхээс хуваалцаж, хамт олноо бидэнд танилцуулаач. Д.Цэрэндондов/”Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлын Үйлдвэрлэл инженерингийн хэсгийн дарга/Сайн байцгаана уу. Юуны өмнө та бүхэндээ энэ өдрийн мэндийг хүргэе.Анх 1957 онд нисэхийн холимог хороог иргэний нисэхийн үүрэг гүйцэтгүүлэхээр “Буянт-Ухаа”-д нүүлгэж ирснээр манай нисэх буудлын хөгжлийн түүх эхэлсэн байдаг. 1961 онд нисэх буудлыг өргөтгөн, шинэ аэровокзал, цардмал талбай байгуулж, орчин үеийн онгоц хүлээн авах холбоо навигацийн болон гэрэл суултын тоног төхөөрөмжөөр тоноглосон. Ингээд 1970-аад оноос улс орны гадаад харилцаа өргөжиж, дотоодын зорчигчдын тоо нэмэгдсээр 1986 оны 6 дугаар сарын 04-ний өдөр цагт 500 хүнд үйлчлэх хүчин чадалтай шинэ нисэх буудлын барилга ашиглалтад орсон нь одоогийн манай “Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудал юм.2005 оны 12 дугаар сарын 21-ний өдөр Монгол улсын Засгийн газрын 255 дугаар тогтоолоор “Чингис хаан” Олон улсын нисэх буудал болгон нэрийг нь өөрчилсөн. Харин Засгийн газрын 2019 оны 455 дугаар тогтоолоор Улаанбаатар хотын “Буянт-Ухаа” дахь "Чингис хаан" Олон улсын нисэх буудлыг "Буянт-Ухаа" Олон улсын нисэх буудал болгон нэрийг нь өөрчилж, олон улс, орон нутгийн нислэгийн нөөц нисэх буудал, ерөнхий зориулалт, нисэхийн сургалт, захиалгат, онцгой, тусгай үүргийн нислэг, агаарын хөлгийн засвар, үйлчилгээ болон онцгой байдал, иргэний нисэхийн бусад үйл ажиллагаанд ашиглах тогтоол гарсан. Өнөөдрийн байдлаар манай нисэх буудал нийт 91 хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаагаа явуулж байна.Тун удахгүй нисэх хүчний 100 жилийн ой тохиох гэж байна. Энэ салбартаа хэдэн жил ажиллаж байна вэ? Б.Мөнгөнжигүүр/АГУТ-ын Ахлах гал сөнөөгч-аврагч/Намайг Бямбажавын Мөнгөнжигүүр гэдэг. Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын харьяа “Буянт-Ухаа”ОУНБ /тухайн үеийн “Чингис Хаан” Олон улсын нисэх буудал/- ын Гал унтраах, авран хамгаалах албанд 2007 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс эхлэн одоог хүртэл 18 дахь жилдээ ажиллаж байна.Иргэний нисэхийн салбартай ажил амьдралаа холбосон түүхээ бидэнтэй хуваалцаач? Таныг ховорхон хувь заяагаар агаарын хөлөгт мэндэлсэн гэж сонслоо?Тиймээ. Би 1974 оны 10 дугаар сарын 22-ны өдөр Ховд-Улаанбаатар чиглэлд нисэж байсан АН24 агаарын хөлөгт мэндэлсэн. Тухайн үед агаарын хөлгийн 1-р нисгэгч Загал, 2-р нисгэгч Баатар, үйлчлэгч Бадамцэцэг нарын экипажийн бүрэлдэхүүнтэй байсан юм билээ. Үйлчлэгч Бадамцэцэг эгч тухайн үед намайг эх барьж авч байсан гэдэг. Иргэний агаарын харилцааны газрын дарга дэслэгч генерал Ш.Санжмятав, боловсон хүчний мэргэжилтэн Виктор нар надад Мөнгөнжигүүр нэрийг төрсний гэрчилгээний хамт олгосон байдаг.Мөн агаарын харилцааны газрын даргын тушаалаар пионерын зуслан, сургалт, Монгол улс дотроо иргэний агаарын тээврээр үнэ төлбөргүй зорчих эрх зэргийг 18 нас хүртлээ эдэлж байсан. Мөн нисэхийн дунд сургуульд үнэ төлбөргүй сурах эрхийн бичгээр шагнуулж байсан. Миний иргэний нисэхийн салбартай ажил амьдралаа холбосон түүх ийм байна.“Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудалд 2024 онд хэдэн нислэг үйлдэгдэж,  хэдэн нислэгт нөөц нисэх буудлаар сонгогдон ажилласан бэ? Э.Бадрал/ҮИХ-ийн ерөнхий зохицуулагч/Монгол Улсын Засгийн газрын 455 дугаар тогтоолын дагуу манай нисэх буудал 2021 оны 7 дугаар сарын 1-нээс эхлэн  олон улс, орон нутгийн нислэгийн нөөц нисэх буудал, ерөнхий зориулалт, нисэхийн сургалт, захиалгат, онцгой, тусгай үүргийн нислэг, агаарын хөлгийн засвар, үйлчилгээ болон онцгой байдал, иргэний нисэхийн бусад үйл ажиллагаанд ашиглагдаж байна."Буянт-Ухаа" Олон улсын нисэх буудалд 2024 оны 01 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс 2024 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийг хүртэл олон улсын 80, орон нутгийн 2112, нийт 2192 нислэг үйлдэгдэж, нөөц нисэх буудлаар сонгосон хүсэлт 4806 удаа хүлээн авч, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны бэлэн байдлыг ханган ажиллаж байна.Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлын 2025 хийж хэрэгжүүлэх ажлын талаар дурдвал? Ирэх ондоо ямар зорилго, зорилтуудыг өмнөө тавиад байна вэ? Б.Баяржаргал/БУОУНБ-ын Бизнес төлөвлөлтийн хэсгийн төлөвлөлтийн мэргэжилтэн/Бид “Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлынхаа эрхэм зорилго, стратегийн зорилт, үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд нийцүүлж, сайжруулах талаар судалгаа шинжилгээ хийж, төлөвлөгөө боловсруулах, хэрэглэгч болон харилцагч байгууллагын ажилтнуудтай хамтран ажиллаж, зах зээлийн судалгаа, дүн шинжилгээнд үндэслэн байгууллагын орлогыг нэмэгдүүлэх, бизнесийг хөгжүүлэх, маркетингийн чиглэлээр үр ашигтай төлөвлөн зохион байгуулахаар зорилт тавин ажиллаж байна. Хийж хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа онцлох ажлуудаа танилцуулаач?Нисэхийн салбарын орлогын шинэ эх үүсвэр, нисэхийн бус орлогыг бий болгох зорилгоор нисэх хүчин үүсэж хөгжсөний түүхт 100 жилийн ойд зориулан олон ажил төлөвлөж байгаагаас нэг онцлох ажил нь нисэхийн музейг дэвшилтэд технологид суурилсан AR болон VR технологиор дамжуулан агаарын тээврийн салбарын түүхийг шинэлэг байдлаар бэлдсэн “Виртуал музей” байгуулаахаар төлөвлөн ажиллаж байна.Нисэхийн салбарт ажиллахад бахархах зүйл олон байдаг байх? Энэ талаар? П.Нарантуяа/Терминал үйлчилгээний тасгийн дарга/  Би Нисэхийн тээвэр зохион байгуулалт мэргэжилтэй. Иргэний нисэхийн салбарт тасралтгүй 34 дэх жилдээ ажиллаж байна. “Буянт Ухаа” ОУНБ-ын үйлчилгээний, тэр дундаа Хүндэт зочны танхимд 30 гаруй жил ажиллаж гадаад, дотоодын төрийн тэргүүнүүдийг угтан авах, үдэн гаргах нэр хүндтэй, хариуцлагатай албыг хашиж ирсэндээ бахархалтай байдаг.Нисэх хүчний хөгжил дэвшлийн түүхийг бүтээлцэхэд хөдөлмөр бүтээлээрээ оролцож, олон сайхан чадварлаг хамт олонтой мөр зэрэгцэн ажиллаж ирсэн дурсамж дүүрэн байдаг.Нисэх буудлынхаа үүдээр орж ирэхээс  эхлээд таны ажлын нэг өдөр хэрхэн өнгөрдөг вэ?Терминал үйлчилгээг хариуцан ажилладгийн хувьд зорчигч, үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл хангалуун байх тал дээр анхаарч, өдөр бүр хариуцлагатай байхыг хичээж, ажлаа үйлчилгээний  журам,  технологийн дагуу нягт нямбай, аль болох алдаа гаргахгүйг хичээн ажилладаг даа. Ингэж ажиллахад хамт олны минь хүчин чармайлт, ажилдаа сэтгэлээсээ хандах хандлага ихээ.Онцгой нөхцөлийн үед ажиллахад техник хэрэгслийн нөөц зэрэг бэлэн байдал хэр хангагдсан байдаг вэ? Ч.Дэлгэрмаа/Үйлдвэрлэл инженерингийн хэсгийн онцгой байдал хариуцсан мэргэжилтэн/“Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудал нь онцгой нөхцөлийн үед ажиллахад шаардлагатай тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан “Онцгой нөхцөлийг зохицуулах төв”-тэй. Тус төвийн бэлэн байдлыг “Буянт-Ухаа” олон улсын нисэх буудлын аэродромын үйл ажиллагаа эрхлэх Ерөнхий заавар, үйлдвэрлэл инженерингийн хэсгийн үйл ажиллагааны зааварт заасан төлөвлөгөөний дагуу тоног төхөөрөмж хариуцсан инженер болон техникчид хамтран тогтмол хугацаанд шалган байнгын бэлэн байдалд хяналт тавьж ажилладаг. Галын автомашин, багаж, тоног төхөөрөмж, техник хэрэгслүүдийн бэлэн байдалд техникийн үзлэг хийж, хэвийн ажиллагааг хангуулан ажилладаг.Таны мэргэжлийн онцлог юу вэ? БУОУНБ-д ямар тоног төхөөрөмжүүдийг хариуцан ажиллаж байна? Г.Цолмон/Үйлдвэрлэл инженерингийн хэсгийн тусгай тоног төхөөрөмж хариуцсан ээлжийн техникч/Би нисэх буудлын тусгай тоног төхөөрөмжүүдийг хариуцан ажилладаг. Үүнд нисэх буудлын терминалын зорчигч гүүр, зорчигч бүртгэлийн цэг, хэвтээ налуу туузан дамжуурга, зорчигч болон ачаа тээш үзлэгийн аппарат, агаарын хөлгийг зогсоолд байх үед цахилгаан тэжээлээр хангах GP буюу давтан хувиргуур зэрэг тоног төхөөрөмжүүд орно.Нисэх буудлын Тусгай тоног төхөөрөмжийн инженер техникчид бид эдгээр тоног төхөөрөмжийн хэвийн найдвартай ажиллагаа, ашиглалт, засвар үйлчилгээг ханган ажилладаг.Aviation photo news-ийн энэ удаагийн дугаарт оролцсон “Буянт-Ухаа” Олон улсын нисэх буудлын хамт олондоо баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.